Türkiye’de Ocak ayında işsizlik oranı, geçen yılın aynı ayında %12,8 iken 1,4 puan azalarak %11,4 olarak gerçekleşti. Bir önceki ay ile kıyaslandığında ise arındırılmış işsizlik oranının değişmediği görülmektedir. Genç nüfusta işsizlik oranı %21,6 olurken; geniş tanımlı işsizlik ölçütü olan atıl işgücü oranı, önceki aya göre %22,8'den %22,9'a yükseldi.
Kıyaslanabilir dönemler olan Ocak 2021 – Ocak 2022’ye baktığımız zaman ilgili dönemler arasında işgücüne katılım oranında arındırılmış verilerle 2,8 puanlık artış olduğu görülmektedir. 2021’in benzer döneminde 31 milyon 513 bin kişi olan işgücü, Ocak 2022’de 33 milyon 769 bin kişi olmuştur. İşgücüne katılım oranı ise %49,8’den %52,6’ya yükselmiştir. Yine mevsim etkilerinden arındırılmış verilere bakıldığında; istihdam oranı geçen yılın aynı dönemine göre 3 puan artarak %46,5 olurken, mevsim etkilerinden arındırılmış istihdamda ise önceki aya göre 43 bin kişilik bir azalma söz konusudur.
Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne ilişkin tamamlayıcı göstergeler, Ocak 2020 - Ocak 2022… Kaynak: TÜİK, Bloomberg
Aralık ve Ocak ayı işgücü trendlerine baktığımızda, burada en belirleyici unsurun asgari ücretin belirlenmesi olduğunu söyleyebiliriz. Yeni yıl için maaş planlaması yapan şirketlerin, %50 oranında yapılan asgari ücret zammı nedeniyle maaşları tekrar planlaması, bütçelerin belirlenmesini de büyük oranda Ocak ayı sonuna doğru uzattı. Diğer taraftan, özel sektörde asgari ücret zammının veya enflasyonun altında kalan maaş zamlarının da iş değiştirme eğilimlerini etkilemesi söz konusudur. Burada rotasyon ve istifa etkisini özellikle Şubat ayına yansıyacak şekilde özel sektörde görme durumumuz olabilir. Pandemi koşulları evden çalışma oranlarını artırırken, çalışma standartları, yan hak ve maaş koşulları bu dönemde tercihe bağlı istihdam etkili olmaktadır. Benzer etkenlerin, aynı zamanda içinde bulunulan savaş koşulları da eklendiği zaman firma operasyonel karlılıkları ve sabit maliyetleri üzerindeki etkileri işgücü ve yan hak, maaş koşulları gibi etmenlerde belirleyicidir. Ekonomik dalgalanma ve maliyet koşulları firmaların yatırım kararlarında ve dolayısıyla istihdam eğilimlerinde etkilidir ve olumlu koşullar için daha fazla makro öngörülebilirlik gerekmektedir.
Sektörel anlamda ise, üretim bandı aktif olduğundan dolayı buradaki olumlu trend devam etmekte. Hizmet ve üretimle alakalı sektörlerde, özellikle ekonomik açılmadan sonra da perakende, gıda, tekstil gibi alanlarda önemli hareketlenmeler gördük. Şubat ve Mart ayından sonraki trend, Rusya ve Ukrayna krizinin durumunu da değerlendirme içine dahil edecektir. Çünkü, turizm ve tarım sektörlerindeki mevsimsel etkiler devreye girecek. İlgili sektörlerin faaliyet potansiyelleri, işçi ihtiyacı ve buna bağlı olarak istihdam yaratma potansiyelleri işgücünün seyrinin bahar ve yaz aylarındaki durumunu belirleyecektir. Krizin hafiflemesi istihdamı olumlu etkileyecekken, savaş koşullarının devamı katkıyı sınırlayabilir.
Kaynak Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı
