Ana hatlarıyla aksiyonel bir durum beklemediğimiz Fed toplantısında, mevcut politika düzleminde değişiklik olmazken; ekonominin genel gidişatına yönelik olarak yapılan yönlendirmeler aynı zamanda tapering konusunda da bir hazırlık aşamasının ilerletilme durumunu gözler önüne serdi. Varlık alımlarının hızının yoğun bir şekilde tartışma konusu olduğu görülüyor, ki görünen Fed’in sonraki toplantılarda daha net bir sinyal yakabileceğine işaret ediyor. Tabii, politikanın sıkılaşmasına yönelik geçiş süreci peyderpey ilerletilirken aynı zamanda da görmezden gelinemeyecek çekince unsurları var. Her biri tek başına haklılık payı olan argümanlar, hassas terazinin dengesinin geçiş sürecinde bozulmaması gerekliliğini beraberinde getiriyor.
Politika açıklamasının içeriğine bakacak olursak; ilk öne çıkan ayrıntı ekonominin toparlanmasının ilerlediğine yönelik: “Ekonomi hedeflere doğru ilerleme kaydetti ve Komite, önümüzdeki toplantılarda ilerlemeyi değerlendirmeye devam edecek.” Halk sağlığı ve salgınla alakalı kısım ise daha genel geçer ifadelerle açıklamada kendine yer bulmuş: “Ekonominin yolu virüsün gidişatına bağlı olmaya devam ediyor. Aşılarla ilgili ilerleme, halk sağlığı krizinin ekonomi üzerindeki etkilerini azaltmaya devam edecek, ancak ekonomik görünüme yönelik riskler devam ediyor.” Bu bölümde Delta varyantının veya artan Covid-19 enfeksiyonlarının ayrı bir referansa konu olmaması ilginç. Çünkü bu dinamik hem işgücü piyasasının, hem ekonomik faaliyetin hem de enflasyonun ana çekince konusu. Varlık alımlarının hızı konusunda ise; “Komite, uzun vadede yüzde 2 oranında maksimum istihdam ve enflasyon elde etmeyi amaçlamaktadır. Enflasyonun bu uzun vadeli hedefin sürekli altında kalmasıyla, Komite, enflasyonun zaman içinde ortalama yüzde 2'ye ulaşması ve uzun vadeli enflasyon beklentilerinin yüzde 2'de sabit kalması için bir süreliğine enflasyonun yüzde 2'nin üzerinde ılımlı bir şekilde elde edilmesini hedefleyecektir. Komite, bu sonuçlara ulaşılıncaya kadar para politikasının uyumlu bir duruş sergilemesini beklemektedir.” Pek tabii, Fed faizlerde işgücü piyasası koşulları Komite'nin maksimum istihdam ve enflasyon değerlendirmeleriyle uyumlu seviyelere ulaşana kadar mevcut aralığı sürdürecek ve azami istihdama yönelik önemli bir ilerleme sağlanana kadar Hazine menkul kıymetlerini ayda en az 80 milyar USD ve ipoteğe dayalı menkul kıymetlerini ayda en az 40 milyar USD artırmaya devam edecek.
Powell’ın konuşması, enflasyonun geçici koşullarını yinelemekle beraber özellikle istihdama yönelik çekinceyi de ortaya koyuyor. İşgücü piyasasının halen gidecek yolu var, malum milyonlarca Amerikalı pandemiden sonra da işgücü piyasasında atıl olmayı sürdürüyor. Enflasyonun kısa vadede arzu edilenin üzerinde olacağı Powell tarafından da kabul görüyor, buna karşılık daha uzun vadede düşük enflasyon oranları öngörüleri geçerliliğini koruyor. Enflasyon konusunda; pandemi kalemleri şişkinlik etkisine katkıda bulunsa da asıl etki mal tedariğinden ileri gelmekte ve arz açıkları ile sevkiyat gecikmeleri bu maliyetleri yükseltiyor.
Krediler konusunda ise; hanelere ve işletmelere olan akışlar QE’nin bir sonucu olmakla beraber, bir önceki QE’den farklı olan dinamiğimiz aşırı yüksek enflasyon. Bir önceki dönemde enflasyon %2’ye ulaştırılmaya çalışılıyordu, şimdi ise %2’nin bir miktar üzerinde seyretmesine izin verilecek bir enflasyon var. Ancak Fed açısından, enflasyon konusunda izin verilecek oran az miktar değil, çok miktar geçildi. Bu da ortalamada %2 hedefinin sağlanmasını zorlaştırmakla beraber, enflasyondaki hızı dizginlemeyi sağlayacak yeni finansal koşullara adaptasyon gerektirebilir. Mortgage piyasasındaki ısınma etkisini ve şirket finansmanı kaynaklı kredi geri dönüşlerine dair olası riskleri de hesaba katmak gerekecek.
Faizler yakın zamanda artmıyor, 2023 bunun en olası tarihi. Bunun öncesi ise tahvil alımlarının kademeli bir şekilde azaltılması yönünde olacak. 2022 başında ilk dilimin kesilmesi, ki bunun da aşağı yukarı bir yıl boyunca ilk faiz artırımına kadar devam ettirileceğini varsayarak, Eylül veya Aralık toplantılarını ön plana çıkartıyor. Söz konusu toplantılar iletişime sahne olacak yine, daha somut tapering planı olabilir. Ayrıca bu toplantılar ekonomik projeksiyon ve dot plot da içerecek. Yani daha derin senaryo analizi. Faizler ise muhtemelen ilk adım atıldıktan sonra, artırılma aşamasında ardışık şekilde artmayacak.
Sonuç olarak; politika açıklamasındaki ekonomik ilerleme referansının daha şahin bir tandans verdiği, Powell’ın çekincelerinin ve faiz artırımına yakın olmamak şeklindeki yaklaşımının ise durumu dengelediği bir FOMC görüyoruz. Pandemi devam ediyor, bu da özellikle enflasyon ve eşit toparlanma konusundaki durumu belirsizliğe itiyor. Ancak geçerli dinamikler, enflasyon baskılarının önceki öngörülenden daha uzun süre hissedileceğini gösteriyor. Arz kaynaklı etkiler, Fed’in genişleme düzleminde kalma konusunda işini zorlaştırıyor ve enflasyonda en temel meydan okuyucu rolünde.
Kaynak Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı
