Hezha Dilşad ile gerçekleştirdiğimiz röportajın detayları:

Çözüm sürecinde Kürt halkının beklentisi neydi? Ne oldu?

En son yaşanan çözüm süreci Türkiye'nin son 20 yılın en uzun ve kapsamlı süreci diyebiliriz. Süreç 3 yıl devam etti ve kamsaplı bir şekilde hem kürt siyasi tarafı hem en önemlisi türkiyedeki kamoyu haberdar olaması ve %80 fazlası bu süreci desteklemesydi. Bu 3 yıl içersinde türkiye bazı iyi şeyler oldu yada iyi olması için adımlar atılıyordu. Burada hem Türk kamoyu hem kürtler bu sorunun tamamen çözulmesi ve bir daha kan akıtmaması için mutlak bir çözümü beklentisi vardı, mesella 28 Şubat Dolmabahçe'de açıklanan beyanname çok önemliydi; Ak Parti Hukumeti adım atabilirdi bununla ilgili ve AK Parti zorlamayacak bir bayannameydi,  yoksa asla ortak açıklama yapılmazdı. Beyannamede Abdulah Öcalan'ın önerdiği maddeler var, o da Kürt halkı için degil aslında tüm Türkiye hakları için eşit ve özgürlük hakları kurmasından bahsediyor ve o da demokratik  bir anayasaya işaret ediyordu. Bence süreç bir şekilde devam etmeliydi ve bu konuda daha ziyade Ak Partı Hükümeti  sorumluluğu var. Çünkü süreci o başlattı ve kontrol onu elindeydi, istedeydi bir şekilde devam etirebilirdi ama şu anki tablo diyalogtan fazla şu anki polatikası yana olduğunu soyliyebiliriz.

Çözüm surecinin bu noktaya gelmemesi icin ne gibi adımlar atilmaliydi? Hem Ak Parti hükümeti ve hem de Pkk-Hdp tarafindan neler yapılmadı?

Aslında süreç içerisinde iki tarafta bazı adımlar atılmış olsa, sürecin nihayi çözumu için daha hızlı adımlar atabilirdi her iki taraf. O da bazı yasaların degişmesi hatta yani anayasa yapılması gibi önemli adımlar atılabilirdi. Bir diğer önemli nokta da; çözüm süreci üçgen bir şekil hale gelmişti. Süreç, İmrali ve Ak Parti arasında ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi )ikby( de sürece dahi edildi. Ta en baştan beri İkby rolü vardı. Arabulucuk ve çeşitli katkı yaptı ve süreç boyunca destek verdi başarması için. Bu konuda başta İkby Başbakanı sayın Neçirvan Barzani olmak uzere ve diger siyasi partilerin sürece destek verdiler. Bü süreç şünu gösterdiki Kürtler barış istiyorlar ve barış için çoktan karar verdiler. Eger Türkiye şimdi yeni bir barış süreç başlarsa Pkk diyaloga hazırdır ve bizde İkby olarak üstümüze düşeni yapmaya hazırız barış için.  Zaten sayın Neçirvan Barzani bu konuda açıklama yaptı bariş için her zaman katkı sunmak için. 

1. Dünya savaşında Osmanli toprağı parçalara ayrılırken Kürt halkı kendi sınırlarını çizmedi ve Türkiye'nin Misakı Milli sınırları içerinde Cumhuriyete tabi oldu. Bugun Kürtleri Turkiye'den ayrıştırmak isteyenler bu tarihi gerçeği neden görmezden geliyorlar?
 Türkiyeden ayrılmak, Türkiye'deki tüm Kürtlerin isteği değildr. En son olayların tırmanması Kürt siyasetçilerin özeklik açıklaması geldi. Ara ara bu tÜr açıklamalar yapılıyor, o da devletin dogu polİtİkasına karşılık bir cevap olarak algılanması lazım, kendi kanaatim federal bölge yada ayrılmak gibi doğru bir tespit değil, dunyanın en çok Kürtler yaşadığı şehir istanbul dur. Peki onlar ne yapsın o zaman? izmir ve Ankara'daki Kürtler de. eşit ve özgür bir anayasa her şeyı çözer.Kürtlerin istediği en hayati şey, kimlik tanımlaması ve anadilde eğtimdir. Bu da anayasada yer alınmasıyla çözülür.

Irak Kurdistani Başkanı Mesut Barzani geçtiğimiz aylarda yaptığı bir beyanatinda, Irak savaşı sırasında bağımsızlık ilan etmek istedikleri halde ABD'nin buna mani olarak ancak özerklik icin anlaşma sağlandığını ifade etti. Bugun gelinen durumda Bağdat hükümeti sadece kâğıt üzerinde var. Irak Kurdistani, İrak'tan bağımsız bir devlet olma imkânı şu anda doğmuşken bunu değerlendirecek mi?

İkby'nin bağımsızlık konusu bir yıldan beri gündemde olan bir şey ama şu anki öncülük şey İkby için IŞİD'e karşı şavaşı başarılı bir şekilde çıkmasıdır. Ondan sonra bagımsızlık konusu ele alınır o da İkby'nın tüm siyasi partilerin görüşlerini almak ve mutlak bir karara varmak gerekiyor. Çünkü siyasi partilerin bu konuda hem fikir degiller şimdiye kadar. Sonuçta bagımsızlık konusu Bagdat Merkezi Hükümeti anlaşarak yapılmalı bunu yoluda bir refrandom da olabilir.

Ben 2013'te Irak Kurdistani'na gittiğimde kendimi Turkiye'den daha güvende hissetmiştim. Fakat bugun tum Ortadoğuda oldugu gibi Irak Kurdistani'nda da İSİD tehtidi var. Bu tehdit karşısında sayin Barzani ne gibi tedbir ve öneriler sunuyor? 

ilk zamanlarda, yani temmuz 2014 ve sonrasında, IŞİD, ikby'YE saldırı yaperken, İkby hazırlıksızdı diyebiliriz. IŞİD, Musul'da elde ettiği silahlarla İkby'ye saldırdı, sonra batı Ülkelerinin yardımıyla şu anki İkby silahlı durumu çok iyi durumda ve son 6 aydı bir çok yerde başarı elde etmış.

Suriye'deki iç savaşin etkisi butun cografyanin sorunu haline geldi. Arap Baharı umut vaadederek başladı lakin sonrasında akamete uğradı. Suriye'deki ve bölgedeki mevcut durumu ele alacak olursak dört parca Kurdistan'in bağımsızlığını kuracağını veveya kurması gerektiğini düşünüyor musunuz?

Dört parça birleşip bir 'Bagımsız Kürdistan'ın zor olduğunu duşunuyorum. Her parçası kendi yaşadığı devlete mutlak bir çözum gerektine yanayım ki daha doğrusu bu gibi görünüyor, mesella Türkiye'deki Kürtler nüfus olarak diger üç parçadaki Kürtlerden daha fazlası olması. Sonuçta Türkiye sınırı içersinde eşit ve tüm hakları saglanması gerektine ve yaşaması.İkby, batı ulkelerin yardımıyla daha ön planda görünüyor. Şu an o da IŞİD'e karşi yaptığı mucadele sonucu olarak İkby bugun daha iyi bir noktada.

Çözüm sürecinin Cumhurbaşkanı Erdogan'in deyimiyle "buzdolabına kaldırılmış" olmasi bölge icin ne gibi sonuçları doğurdu? Çözüm surecinin devam etmesi halinde bölge icin ne gibi katkıları ya da eksileri olacak?

Çözüm süreci başta Türkiye ekonomisine katkı sunar. Bir çok alanda içte ve dışarıda avantajı olur Türkiye için. En önemlisi Türkiye ve İkby ilişkileri daha da güzelleşir, mesella Türkiye ve İkby son 3 yılda ilişkileri çok genişledi. Ekonomi, siyasi ve enerji alanlarda iş birligi yapıldı. İkby, dış ticarete ikinci ulke olarak yılık 12 milyar dolara mal alıyordu Türkiye'den. Bu, Türkiye için kaçınılmaz bir rakamdı. İkby, Türkiye'yle ilişkileri daha iyi olması çabalarken bir yanda pkk sorunu barış yollarda çözülmesini istemiştir ve çaba göstermiştir. Bu da yeni bir şey degil, ta 1993 ten beri bu çaba devam ediyor.

Turkiye'deki operasyonları Irak Kurdistani nasil değerlendiriyor? Ve bu operasyonlarla birlikte bölgede Kurt halkının arz ve taleplerine cevap verecek siyasi oluşumun gerekli oldugunu düşünüyor musunuz? Bölgedeki siyasi boşluk nasil doldurulabilir?

Burada hem siyasiler hem de kamoyu Türkiyede var olan çatışma durumundan çok rahatsız olduklarını söyleyebiliriz. İkby medyaları her gün Türkiye'deki gelişmeleri çok yakından takıp etmekte. Türkiye hem bir önemi  komşumuz olarak hem de en çok Kürtler yaşadığı devlet olarak, çatışma yaşanması üzücüve kaygı verici bizim açımızdan. Bu da sorunu geç kalınması nedeni olur. Tarafları masaya dömesile  ancak çözülebilir.

Son olarak neler eklemek istersiniz?

 İki ay sonra Türkiye'de seçim var. HDP tekrar barajı aşacak gibi görunuyor, artık HDP aktif siyasete devam etmeli ve Türkiye hükümetinin daha fırsat vermesi gerekiyor HDP barış için çaba göstersin rol oynasın. PKK da HDP durumu göz önüne almadı iki tarafı silahlar susması masaya dönmesi var olan barış süreci en yakın zamanda haletmesi her kes için hayırlı olacaktr. 


sivildusunce.com